Het schriklichaam, stress en je overlevingssysteem

Een groot deel van mijn werk gaat over geruststelling van je systeem (met name het zenuwstelsel). Als je schrikt heb je geruststelling nodig. Stress is aanhoudende schrik die niet gereguleerd is.

Wij staan als mensen nog onder invloed van het primitieve dierlijke overlevingssysteem, beter bekend als: vechten, vluchten, bevriezen. Het is bedoeld om ons te beschermen en te redden in levensbedreigende situaties en bij alle soorten van gevaar. Het werkt autonoom, dat wil zeggen: buiten onze wil om. In een splitsecond zijn er allerlei processen in ons lichaam gestart voordat ons denkbrein zich er mee heeft kunnen bemoeien. Een lichamelijk proces dus, bestuurd door ons sympathische zenuwstelsel. Alle energie mobiliseert zich om te kunnen vechten of vluchten. Je hart gaat harder kloppen, je longen nemen meer lucht, alle energie gaat naar je spieren, je gaat beter zien en horen. Dit heet arousal of mobilisatie en het staat algemeen bekend als een stressreactie.
Als het gevaar is geweken kan die energie weer uit je systeem, het is niet meer nodig. Ons parasympatische zenuwstelsel helpt hierbij, het wil de balans herstellen.
Wij mensen zijn echter niet zo goed in het ontladen van deze energie. Dieren kunnen dat veel beter (door te schudden bijvoorbeeld). Wij houden het vaak vast in ons lijf omdat we als mensen ‘aangepast’ zijn. We houden het in en dan wordt het opgeslagen.

In het lichaamswerk gebruiken wij de term ‘schriklichaam’. Je schriklichaam is verbonden met je persoonlijke ‘schrik of stress’- bibliotheek. Deze ontstaat in de loop van je leven door alle schrikmomenten die je meegemaakt hebt. Dit kunnen grote of kleine gebeurtenissen zijn of een serie van gebeurtenissen die maar niet ophielden. We schrikken namelijk niet alleen van een tijger of een snel naderende auto. We schrikken ook van een niet beschikbare of een niet veilige ouder, van een deadline of een onaardige opmerking of van te hoge verwachtingen. Al deze ervaringen worden via je zintuigen en je zenuwstelsel opgeslagen met als doel je te behoeden dat het nogmaals gebeurt. Het gaat om alle mogelijke soorten ervaringen. Psychologisch (zoals boosheid, verwaarlozing, kritiek) of fysiek (ziekte, misbruik, verlies, ongeval, ramp) en generationeel (voorouders, familiesysteem). Door je persoonlijke bibliotheek aan ervaringen heb je een eigen en uniek schriklichaam.

Dan kan het gebeuren dat er NU iets gebeurt dat relatief onschuldig is maar dat raakt aan de oorspronkelijke schrik die niet is ontladen en is opgeslagen en nog in ons zit. Je ‘schriklichaam’ wordt aangetikt. Onbewust, buiten je wil om, is het hele circus aangegaan en staat je hele systeem op spanning. En dan is het ook nog eens zo dat ons overlevingssysteem scherp is afgesteld: liever 10x te vaak, dan 1x te weinig.

Als je schriklichaam is aangetikt is er behoefte aan geruststelling. Geruststelling via het lijf. We kunnen ons parasympatische zenuwstelsel helpen de balans te herstellen zodat het denkbrein het sein ‘veilig’ krijgt. Dat heet bottom-up regulatie. Van beneden naar boven. Van lijf naar hoofd. Van zintuigen, via zenuwbanen naar denkbrein.
Regulatie is zeer belangrijk. Het herstelt balans en tegelijkertijd worden er als het ware nieuwe paadjes naar het brein aangelegd en je ‘schrikbibliotheek’ wordt gereorganiseerd. Eerdere ervaringen worden overschreven door ervaringen in het heden die wel veilig zijn. Dat is helend en herstelt je oorspronkelijke balans en kracht. Reguleren kun je leren.

We ervaren schrik in allerlei gradaties, van groot trauma tot klein verdriet. Elke keer slaat je overlevingssysteem aan en is geruststelling nodig. Als je dat aan je fysieke reacties leert herkennen kun je wat voor jezelf doen. Je merkt op: “Hee, mijn schriklichaam is geraakt!”. En vervolgens stel je jezelf de vraag: ”Wat kan ik voor mezelf doen om mezelf gerust te stellen?”. Soms heb je iemand nodig en moet je uitreiken (iemand die je vasthoudt bijvoorbeeld), soms is rustig ademen voldoende, je bewust worden van de grond onder je voeten. Als de schrik groot is of te lang heeft geduurd heb je hulp nodig om te reguleren en te resetten.

Welkom bij VOELKRACHT.

Facebook
LinkedIn